ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΝΟΣΟΣ

Τι είναι η στεφανιαία νόσος;

Η στεφανιαία νόσος αναπτύσσεται όταν τα κεντρικά αιμοφόρα αγγεία που τροφοδοτούν την καρδιά με αίμα, οξυγόνο και θρεπτικές ουσίες, υφίστανται βλάβη. Οι δύο βασικοί λόγοι για τους οποίους συμβαίνει αυτό είναι ο σχηματισμός αθηρωματικών πλακών στα τοιχώματα των αρτηριών και η δημιουργία φλεγμονής. Η συσσώρευση αθηρωματικών πλακών προκαλεί στένωση των στεφανιαίων αρτηριών, έχοντας σαν αποτέλεσμα τη μείωση της ροής του αίματος προς την καρδιά. Η μειωμένη ροή του αίματος μπορεί να προκαλέσει πόνο στο στήθος, δύσπνοια ή άλλα συμπτώματα. Μια ολική απόφραξη αποκλείει την καρδιά από το να λάβει οξυγόνο, με αποτέλεσμα ακόμη και να προκληθεί έμφραγμα του μυοκαρδίου.

Ποια είναι τα συμπτώματα της στεφανιαίας νόσου;

Αν έχει παρουσιαστεί στένωση των στεφανιαίων αρτηριών, αυτό σημαίνει ότι η καρδιά δεν τροφοδοτείται με αρκετό αίμα με οξυγόνο. Αρχικώς, η μειωμένη ροή αίματος μπορεί να μην προκαλέσει συμπτώματα στεφανιαίας νόσου. Ωστόσο, με το πέρασμα του χρόνου και καθώς η ροή του αίματος προς τον καρδιακό μυ μειώνεται, μπορεί να αναπτυχθούν σημάδια και συμπτώματα της νόσου συμπεριλαμβανομένων:

Πόνος στο στήθος: Μπορεί να νιώσετε πίεση, πόνο, δυσφορία και σφίξιμο στο στήθος σας, σαν κάποιος να σας πατάει με δύναμη σε αυτό το σημείο. Αυτός ο πόνος που λέγεται στηθάγχη, εντοπίζεται συνήθως στη μέση ή στα αριστερά του στήθους. Παρουσιάζεται μετά από κόπωση, στρες, μετά από έντονο γεύμα ή έκθεση σε κρύο, ή μπορεί να παρουσιαστεί χωρίς εκλυτικό αίτιο. Ο πόνος ενδεχομένως εξαφανίζεται μέσα σε λίγα λεπτά αφότου απομακρυνθείτε από την υπαίτια κατάσταση ή δραστηριότητα. Σε μερικούς ανθρώπους και συχνότερα στις γυναίκες, αυτός ο πόνος μπορεί να επεκταθεί και στον αυχένα, στο χέρι, στην πλάτη ή στο λαιμό.

Δύσπνοια: Εάν η καρδιά σας δεν μπορεί να αντλήσει αρκετό αίμα για να ανταποκριθεί στις ανάγκες του σώματός σας, μπορεί να εκδηλώσετε δύσπνοια ή αίσθημα έντονης κόπωσης.

Άλλα συμπτώματα που έχουν αναφερθεί και μπορεί να σχετίζονται με τη στεφανιαία νόσο είναι:

  • ταχυκαρδία/αρρυθμίες
  • ναυτία
  • ζάλη

Ποια είναι τα αίτια;

Κατά καιρούς πολλοί παράγοντες κινδύνου έχουν ενοχοποιηθεί για την εμφάνιση της στεφανιαίας νόσου. Αυτοί είναι δυνατό να χωριστούν σε δύο μεγάλες κατηγορίες :

Τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου

  1. Χοληστερόλη: Η χοληστερόλη είναι μια ουσία απαραίτητη για τη λειτουργία του οργανισμού.Ωστόσο όταν οι τιμές της στο αίμα υπερβούν τα ανώτερα επιτρεπτά όρια τότε αυξάνεται και ο κίνδυνος εμφάνισης της στεφανιαίας νόσου. Οι τιμές αναφοράς κυρίως για την LDL χοληστερόλη που λαμβάνονται υπ’όψιν από τον εκάστοτε θεράποντα ιατρό εξαρτώνται από το προφίλ του κάθε ασθενούς, ενώ οι τιμές της ολικής χοληστερόλης και της HDL είναι ίδιες για όλα τα άτομα.
  2. Αρτηριακή υπέρταση:Ένας στους τρεις ενήλικες έχουν οριακή αρτηριακή πίεση ή εγκαθιδρυμένη αρτηριακή υπέρταση.Τιμές αρτηριακής πίεσης > 139/89 mmHg θεωρούνται παθολογικές και συνοδεύονται από αύξηση της επίπτωσης της στεφανιαίας νόσου. Όταν, τώρα, ένα άτομο έχει εγκατεστημένο σακχαρώδη διαβήτη η αρτηριακή του πίεση πρέπει να μην υπερβαίνει τις τιμές 130/80 mmHg.
  3. Σακχαρώδης διαβήτης : O σακχαρώδης διαβήτης είναι μια νόσος η οποία προσβάλει τόσο τα μικρού όσο και τα μεσαίου και μεγάλου μεγέθους αγγεία του σώματος. Μπορεί να προσβάλει τα αγγεία του οφθαλμού και του εγκεφάλου, τους νεφρούς και τα νεύρα.Μια εκδήλωση της μακροαγγειοπάθειας που οφείλεται στο διαβήτη είναι και η στεφανιαία νόσος. Ιδιαίτερη λοιπόν σημασία έχει ο έλεγχος και η σωστή ρύθμιση του διαβήτη.
  4. Κάπνισμα : Οι καπνιστές έχουν διπλάσια πιθανότητα εμφάνισης καρδιακού επεισοδίου και ο κίνδυνος θανατηφόρου καρδιαγγειακού συμβάματος αυξάνεται 5,5 φορές στους βαρείς καπνιστές σε σχέση με τους μη καπνιστές.Ακόμη και η έκθεση στον καπνό του τσιγάρου, δηλαδή το παθητικό κάπνισμα, αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης της νόσου.Έρευνες έχουν δείξει ότι ασθενείς με τεκμηριωμένη μετά από στεφανιογραφικό έλεγχο στεφανιαία νόσο που έχουν σταματήσει το κάπνισμα έχουν μικρότερη πιθανότητα να υποστούν έμφραγμα σε σχέση με τους καπνιστές ασθενείς που δεν διέκοψαν το κάπνισμα.Έτσι λοιπόν ποτέ δεν είναι αργά για την διακοπή του καπνίσματος αφού έχει υπολογιστεί ότι μετά από 10 έτη από τη διακοπή του η συνολική καρδιαγγειακή θνησιμότητα προσεγγίζει εκείνη των μη καπνιστών.
  5. Παχυσαρκία:  Η υπέρμετρη εναπόθεση λιπώδους ιστού στο σώμα και κυρίως στην περιοχή της κοιλιάς αποτελεί έναν ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση της στεφανιαίας νόσου.Αυτό συμβαίνει γιατί ο λιπώδης ιστός παίρνει μέρος στη διαδικασία του μεταβολισμού του οργανισμού αλλά και στην οξειδωτική διαδικασία η οποία ευθύνεται επίσης για την εμφάνιση των αθηρωματικών πλακών.
  6. Περιορισμένη φυσική δραστηριότητα: Ο περιορισμός της φυσικής δραστηριότητας σε συνδυασμό με την πλούσια σε λιπαρά διατροφή είναι παράγοντες που μπορούν και πρέπει να τροποποιηθούν και μάλιστα εύκολα. Έτσι έχει αποδειχθεί ότι η φυσική δραστηριότητα βοηθά στη σωστή ρύθμιση του λιπιδαιμικού προφίλ του οργανισμού αφού παρατηρείται ότι αυξάνεται η HDL χοληστερόλη μετά από καθημερινή άσκηση.

Μη τροποποιήσιμοι κίνδυνοι:

  • Φύλο. Ο ανδρικός πληθυσμός έχει αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης στεφανιαίας νόσου σε σχέση με τον γυναικείο. Πιστεύεται ότι ορμονολογικοί παράγοντες συντελούν στην εμφάνιση της νόσου.
  • Οικογενειακό ιστορικό πρώιμης στεφανιαίας νόσου :
    Παιδιά των οποίων οι γονείς πάσχουν από στεφανιαία νόσο και ειδικά όταν αυτή έχει εμφανιστεί πριν την ηλικία των 55 για τους άνδρες και πριν την ηλικία των 65 για τις γυναίκες έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου.
  • Ηλικία
    Με την αύξηση της ηλικίας αυξάνεται και ο κίνδυνος εμφάνισης της νόσου. Έτσι για τους άνδρες ο κίνδυνος αυξάνεται μετά την ηλικία των 45, ενώ για τις γυναίκες μετά την ηλικία των 55 ή νωρίτερα αν εμφανίσουν πρώιμη εμμηνόπαυση χωρίς να υποβληθούν σε θεραπεία υποκατάστασης με οιστρογόνα.

Όταν οι παράγοντες κινδύνου που συντρέχουν για έναν συγκεκριμένο ασθενή είναι περισσότεροι του ενός, τότε αυξάνεται περισσότερο ο κίνδυνος να εμφανίσει αυτός ο ασθενής στεφανιαία νόσο. Επίσης, η ύπαρξη ενός παράγοντα κινδύνου μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη και ενός δεύτερου, π.χ. η παχυσαρκία μπορεί να οδηγήσει σε ανάπτυξη διαβήτη τύπου ΙΙ και υπέρτασης.

Πώς γίνεται η διάγνωση της στεφανιαίας νόσου;

Αρχικώς, απαιτείται να ληφθεί υπόψιν από τον ιατρό το λεπτομερές ιατρικό ιστορικό, τα ακριβή συμπτώματα και οι παράγοντες κινδύνου. Επίσης, χρειάζεται να γίνει κλινική εξέταση, έλεγχος της αρτηριακής πίεσης και παράλληλα, διαγνωστικές καρδιολογικές εξετάσεις, όπως ηλεκτροκαρδιογράφημα, υπερηχογραφικός έλεγχος, τεστ κοπώσεως, απεικονιστικές εξετάσεις, ενδεχομένως καρδιακός καθετηριασμός και άλλες. Αυτές οι εξετάσεις θα βοηθήσουν τον ιατρό να αντιληφθεί την ύπαρξη και έκταση της στεφανιαίας νόσου, την επίδρασή της στην καρδιά και να αποφασίσει ποια είναι η καλύτερη θεραπεία. Σημαντικές είναι επίσης και οι αιματολογικές εξετάσεις για τον έλεγχο του επιπέδου χοληστερόλης στο αίμα. Πριν τις αιματολογικές εξετάσεις δεν πρέπει να φάτε τίποτε για τουλάχιστον 12 ώρες, καθώς μπορεί να επηρεαστεί το αποτέλεσμα.

Πώς αντιμετωπίζεται η νόσος;

Στην αντιμετώπιση της νόσου συμπεριλαμβάνεται η λήψη φαρμακευτικής αγωγή. Οπωσδήποτε χρειάζονται τόσο στενή ιατρική παρακολούθηση όσο και αλλαγή του τρόπου ζωής του ασθενή.

Πώς γίνεται η πρόληψη /πρόγνωση της νόσου;

Η πρόληψη των παθήσεων της καρδιάς και ως εκ τούτου και της στεφανιαίας νόσου έγκειται κυρίως στην αλλαγή του τρόπου ζωής και στην υιοθέτηση πιο υγιεινών συνηθειών. Παρακάτω ακολουθούν μερικοί τρόποι, που θα σας βοηθήσουν να βελτιώσετε την υγεία της καρδιάς σας:

  • Διακοπή καπνίσματος
  • Φυσική άσκηση
  • Κρατήστε υπό έλεγχο την αρτηριακή σας πίεση, τη χοληστερόλη και το σακχαρώδη διαβήτη
  • Διατηρήστε σταθερό σωματικό βάρος
  • Προσπαθήστε να μειώσετε το στρες
  • Ακολουθήστε μεσογειακή διατροφή, πλούσια σε φρούτα και λαχανικά και αποφύγετε το αλάτι
  • Προτιμήστε τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες
  • Περιορίστε την ποσότητα αλκοόλ που καταναλώνετε σε μέτριο επίπεδο